Tarih: 29 / Nisan / 2024 //Sayfa hit sayısı:  2916   

Phytophthora nicotianae var. parasitica
Phythophthora Kök Çürüklügü



Hastalık etmeninin genel özellikleri:
Phytophthora nicotianae Br.de H. var. parasitica (D.)G.M.W. fungal bir hastalik etmenleri olup, hastaligin latince isminde özellikle P. parasitica Dast ile devamli bir karisiklik vardir. Her iki isme ait türler ile yapilan detayli çalismalar sonucunda her ikisinin ayni fungal etmen oldugu ortaya konmus ve ilk olarak P. nicotiana ismi kullanildigi için bu isim hastaligin latince ismi olarak kabul görmektedir. Phytophthora nicotianae çok genis bir konukçu listesine sahiptir ve bir çok bitki türünde ortaya çikar. Hastalik etmeni patlican, fasulye, maydanoz, karpuz, tütün, domates, sogan ve bir çok süs bitkisinde hastalik olusturmaktadir. Hastalik etmeni infektelenmis yapraklarda sporongia adi verilen üreme organlarini üretir, bunlar bitkilerde direkt olarak çimlenerek enfeksiyon yapabildigi gibi bunlardan olusan hareketli zoosporlar ilede enfeksiyon yapabilirler. Fungusun üreme organlari olan sporongialarin serbest kalmasi ve zoosporlari üretebilmesi için serbest suya ihtiyaç duymaktadir. Bundan dolayida serbest su fungusun infeksiyonu, gelisebilmesi ve yaylabilmesinde en önemli bir faktör olarak karsimiza çikmaktadir. Sulama suyunda hareketli sporlar hareket edebilmekte ve saglikli bitkilere bunlar ile yayilmaktadir. Ayrica yagmur ve su siçramalarida hastaligin yayilmasinda öenmli olmaktadir. Fungus sicak hava hastaligidir olup, 20 °C' nin üzerindeki topraka sicakliklari ve yüksek nem infeksiyon için gereklidir. hastalik asitli ve alakali topraklarda ortaya çikar, fakat hastalik gelisimi için optimum pH 6-7 arasindadir. Kalsiyum ve magnezyum seviyeleri hastaligin siddeti ile pozitif olarak iliskilidir. pH' nin 5 oldugu alimunyumlu topraklar patojenin gelisme devrelerinin bazilarina enggelleyici etki yapar ve hastaligin kontrolülünü etkileyebilir. Infekteli bitki artiklari ve toprakta serbest olan dayanikli klamidosporlari (kalinlasmis hücre) patojenin inokulum kaynaklaridir. Klamidosporlar direkt olarak çimlenebilir ya da sporogium olusturabilir. Sporongiumlarda kendileri çimlenebildikleri gibi hareketli ve kamçili zoosporlar üretebilirler. Patojen klamidosporlari sayesinde toprak ta uzun yillar canliliklarini koruyabilir. Hastalik etmeni ayni zamanda bulasik bitki, su ve toprak ile de tasinabilir. Ayrica bulasik alet ve adevatlara yapisan toprak partikülleri ile de tasinma mümkündür. Hastalik toprakta bulunan nematod populasyona bagli olarak artis gösterebilir, çünkü nematodlar hastalik etemeninin bitkiye giris yapabilmesi yaralar açar.


Hastalık Etmeninin Belirtileri (Simptomları):
Hastalik etmeni bitkilerin yaprak, gövde ve kök gibi tüm organlarina saldirabilir. Gövde ve yaprak enfeksiyonlarina ilave olarak domates, pineapple ve anthurium gibi bitkilerin köklerine, karpuz ve afrika meneksesi gibi bitkilerin kök ve kök bogazina ve domates ve patican gibi bitkilerin meyvelerine de saldirir ve çürüklüge neden olabilir. Hastalik etmeni bir çok bitkide çökerten hastaligina neden olur.
Domates: Domates bitkilerin toprak ile temasta olan meyveleri , gri-yesil ya da suda islanmis bir görünüm sergiler. Sicak havalarda lekeler genisler meyvenin yarisini veya daha fazla oranda bir kismini kaplamakta ve kahverengi solgun halkalar seklinde görülür. Meyvenin derisi bozulmaz, fakat renk degisimi meyvenin merkezine dogru ilerler. Meyveler gençken enfektelendiginde meyveler mumyalasabilir. Olgun meyveler ise daha hizla çürür ve sekonder mikroorganizmalr tarafindan istila edilir. Biber ve patlican meyvelride benzer sekilde çürür, fakat halka seklinde belirtiler bu meyvelerde olusmaz . Gövde deki kanserler kahverengi ve çökük haldedir. Gövdenin topraga yakin ve toprak alti organlarinda çürüklüge neden olur ve lekeler gövdenin çevresini çepe çevre sardiginda, lekenin üzerindeki organlarda solgunluk görülürr ve ileri dönemlerde bitkiler ölür. Bitkinin toprak ile temasta olan yapraklarida enfektelenebilir ve yaniklik seklinde hastalik belirtisi görülür.
Sogan: Hastalik belirtileri soganlarin yapraklari üzerinde küçük, düzensiz sekilde ve suda islanmis bir görünümde lekeler olarak görülmeye baslar. Bir kaç gün içerisinde yapraklardaki lekeler genisleyerek lekenin bulundugu bölge kusatilir ve lekenin üstündeki yaprak alani solmaya baslar. Infeksiyon asagi dogruda ilerler ve tüm yaprak hastalanarak ölebilir. Infektelenene bitkiler bu sekilde hasta ve saglikli yapraklara ayni anda sahip olabilir.
Tütün: Tütünlerde hastalik yapan etmen Phytophthora parasitica Dastur var. nicotianae (Breda de Haan) Tucker olup, hastalik etmeni tütün bitkilerinin köklerini ve kök bogazi bölgesini etkiler. Hastalik belirtileri bitki yasi ve hava kosullarin abagli olarak degisir. Genç fideler oldukca hassas ve nemli ve suyun bol oldugu ortamlarda tipik olarak çökerten hastaligina neden olurlar. Tarla kosullarinda, gün ortasina dogru bitkilerin yapraklarinda ilk önce solma olarak ortaya çikar. Gün bitiminde bitkiler tekrar düzelir gibi olur, fakat daha sonraki gün solgunluk daha siddetli olabilir. Diger iletim demeti hastaliklarinin tersine bu hastaliktan dolayi bitkinin tamaminda bir solgunluk görülür. Topraktaki nem ve bitkinin dayanikliligina bagli olarak, bitkinin yapraklari sararmaya basalar ve gövdeden asagi dogru sarakarlar, ayrica bitkiler genel olarak bodurdur. Bitkiler çekilir ve kökleri incelernirse, bir veya bir kaç yan kök siyahlasir ve gövdeden olusan yeni yan kökçüklerde çürür. Hastalik bitkinin ana köküne ve gövdesine dogru ilerler. Sonunda gövde de hastalik ilerler ve o bölgeler siyah bir renk alir. Bu arada bitkilerin yapraklari kahverengiye döner, burusur ve pazar degerini kaybeder. Böyle bitkilerin gövdesi uzunlamasina kesildiginde, öz kuru, kahverengi-siyah bir renktedir ve çogunlukla merdiven gibi disklere (teshis için iyi bir karekter degil, baska etmenlerde neden olabilir) bölünmüstür. Yagmurlu ve nemli havalarda bitkilerin toprak aksamina yakin yapraklarda infektelenebilir, böyle yapraklaraçik yesil ve suda islanmis gibi bir görünüm alir ve lekeler hizla kahverengiye döner ve nekrotik olur.
Patlican: Hastalik patlican bitkilerinde de hastalik fide döneminde baslayabilir ve bitkilerde çökertene hastaligini olusturur. Bitkilerin özellikle alt yapraklarinda yaprak lekelerine ve daha da önemli olarak kök bogazi bölgesinde hastalik lekeleri olusturur ve bu lekeler zamanla tüm gövdeyi sarar ve bitkilerin solmasina ve daha sonrada ölmesine neden olabilir. Hastalik etmeni meyveleride olgunlugun her döneminde etkiler ve lekeler meyvenin bir kismindan baslar. Lekeler hizla genisler ve 3-4 gün gibi kisa sürede yüm meyveyi kaplayabilir. Bu meyveler üzerinde beyazimsi bir küf tabakasi olusubili, bunlar fungusun sporlari ve miselleridir. Meyvelerde olusan bu lekerde çöküntü olmaz veya düzenli bir sekilde sinirlanmamaktadir. Zamanla tüm meyve kahverengi bir renk almakta ve daha ileri dönemlerde meyveler dökülmektedir.

P.nicotinae P.nicotinae
Mücadelesi
Kültürel mücadele
1. Dayanikli bitkiler tercih edilmeli.
2. Hastaliktan ari ve dranaji iyi topraklarin seçimi.
3. Bitkileri su stresinde birakmamali.
4. En az üç yil ürün rotasyonu yapilabilir, eseyli üreme organi olan oospor olumsuz kosullara uzun süre dayandigindan etkili olmayabilir.
5. Hastalikli bölgelerde dikkatli çalisilmali, saglikli alanlara toprak, alet ve hasta bitkiler tasinmamali.
6. Kalsiyum ve magnezyum gübrelemesine dikkat edilmeli.
7. Asiri sulamadan kaçinilmali, su birikimi engellemeli ve yapilabilirsa damlama sulama tavsiye edilmeli.
8. Nematot ile mücadeleye önem verilmeli.
9. Hastalikli bitkiler hemen uzaklastirlmali ve imha edilmelidir.
10. Hastalik etmeni genelde lokal olarak ortaya çiktigi durumlarda, o bölgelerde dikkatli çalisilmali, gerekirse önce bulasik olmayan alanalarda çalismaya baslanmali ve daha sonra bulasik alanalrda çalisma yapilmali.
11. Hastalik lokal ya da bir kaç bitkide ortaya çikti ise bu bitkilerin etrafindaki saglikli görülen bitkiler de dahil olmak hastalik etmenine karsi kullanilan bir fungisit ile lokal olarak ilaçlama yapilabilir.
12. Alet ve ekipmanlar bulasik bölgelerde çalisildiktan sonra iyice temizlenmeli.
Kimyasal mücadele
Toprak fumigasyonu (Methyl Bromide ve 1-3 Dichloropropene) dikimden önce tavsiye ediliyor.
Zirai Mücadele Teknik Talimatlarina göre tavsiye edilen kimyasal ilaçlar(100 Litre su için):
Bakir Oksiklorid WP 50% (300 g/fide)
Bordo Bulamaci SIVI Oksiklorid WP 50% (500+1000 g/fide) Captan WP 50% (300 g)
Captan + PCNB TOZ 10+10% (40 g/m2 toprak)
Formaldehit EM 400 g/l (4 lt(150 cc/m2) toprak)
Hymexazol SC 360 g/l (150 cc)
Mancozeb WP 80% (200 g)
Maneb WP 80% (200 g)
Methyl Bromide GAZ 98% (60 g/m2 toprak)
PCNB TOZ 18% (35 g/m2 toprak)
Propineb WP 70% (250 g fide)
Thiram WP 80% (200 g/100 kg tohum )
Tolclofos Methyl WP 80% (100 g)
GK
Etmenin sitematiğini görmek istiyorsanız etmenin ismini tıklayınız
Phytophthora nicotianae var. parasitica
 

Bu sayfanın dizaynı ve tüm içeriği Cahid ÇAKIR tarafından hazırlanmıştır.
Sayfaların en iyi görüntüsü 800 X 600 ekran çözünürlüğünde IE' da görebilirsiniz
Eleştiri ve önerilerinizi bekliyoruz.
e-mail:cahidcakir@bitkisagligi.net